W jaki sposób działa antykoncepcja hormonalna?
Antykoncepcja hormonalna to różnego rodzaju środki farmaceutyczne, które zapobiegają zajściu w ciąże poprzez dostarczanie do organizmu kobiet odpowiednich hormonów. Taka metoda antykoncepcji występuje w wielu postaciach: jako wkładki lub implanty antykoncepcyjne, jako plastry antykoncepcyjne lub jako zastrzyki. Zdecydowanie najczęściej stosowaną metodą antykoncepcji hormonalnej są jednak tabletki antykoncepcyjne, i to właśnie nimi głównie zajmiemy się w naszym dzisiejszym wpisie na blogu. Postaramy się dokładnie opisać, w jaki sposób działają tabletki antykoncepcyjne, jaka jest ich skuteczność oraz co może wpłynąć na pogorszenie ich działania.
Na czym polega działanie tabletek antykoncepcyjnych?
Pierwsze tabletki antykoncepcyjne pojawiły się jeszcze w latach 60. XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Oczywiście ówczesne pigułki antykoncepcyjne sporo się różniły od tych, które są stosowane dzisiaj. Miały one wiele różnych ograniczeń i ich stosowanie mogło się wiązać z ryzykiem powstania różnego typu skutków ubocznych. Tak naprawdę to właśnie stosowane w tamtym czasie tabletki antykoncepcyjne sprawiły, że i dzisiaj wiele kobiet nie chce ich stosować, ponieważ boi się ich negatywnego wpływu na ogólny stan zdrowia. Dziś jednak te leki działają już zupełnie inaczej i często oprócz zapobiegania zajścia w ciążę stosuje się w celu leczenia różnego typu dolegliwości zdrowotnych.
Jak dobierane są tabletki antykoncepcyjne?
Stosowane obecnie tabletki hormonalne są dobierane indywidualnie dla każdej kobiety i w największym skrócie ich zadaniem jest zahamowanie owulacji, wpłynięcie na grubość endometrium i utrudnienie przemieszczania się plemników w głąb dróg rodnych. Hormony zawarte w tabletkach antykoncepcyjnych mają więc za zadanie niedopuszczenie do zapłodnienia i do powstania zarodka.
Lekarz ginekolog podczas dobierania konkretnych tabletek antykoncepcyjnych dla pacjentki musi najpierw sprawdzić, czy nie istnieją żadne przeciwskazania do ich stosowania. Pacjentka ma więc wykonywane kompleksowe badanie ginekologiczne z cytologią. Mierzone jest także ciśnienie krwi oraz sprawdzany jest ogólny stan zdrowia. Szczególnie istotne jest wykluczenie zaburzeń czynności wątroby, niewłaściwego profilu lipidowego, czyli poziomu cholesterolu, jego trójglicerydów i frakcji LDL i HDL oraz problemów z układem krzepnięcia. Jeżeli ginekolog nie stwierdza żadnych przeciwwskazań do zastosowania antykoncepcji hormonalnej, wtedy doradzając w antykoncepcji dobiera już konkretne tabletki biorąc pod uwagę dodatkowe dolegliwości zdrowotne. Tabletki hormonalne mogą być bowiem także pomocne np. w leczeniu obfitych miesiączek, silnego napięcia przedmiesiączkowego, trądziku, a także regulować nieregularne cykle miesiączkowe.
Jaka jest skuteczność antykoncepcji hormonalnej?
Bardzo wysoka. Skuteczność tabletek hormonalnych jest wyższa niż skuteczność innych środków antykoncepcyjnych, takich jak np. prezerwatywy. Przy regularnym przyjmowaniu tabletek antykoncepcyjnych ich skuteczność jest oceniana na 99,7%. Jeżeli tabletki są stosowane niekonsekwencje i pojawiają się błędy w częstotliwości ich przyjmowania, wtedy ich skuteczność spada do około 92%. To jednak cały czas jest bardzo dobra skuteczność, ponieważ np. nie do końca prawidłowe zastosowanie prezerwatywy zmniejsza jej skuteczność z 98 do zaledwie 85%.
Na co uważać stosując antykoncepcję hormonalną?
Obniżenie skuteczności antykoncepcji hormonalnej może nastąpić na skutek pominięcia dawki leków, powstania na ich skutek objawów niepożądanych, ale przede wszystkim na skutek ich interakcji z innymi przyjmowanymi środkami farmakologicznymi. Niektóre grupy leków mogą bowiem przyspieszać metabolizm przyjmowanych hormonów i w związku z tym obniżać ich stężenie we krwi i obniżać ich skuteczność. Do takich leków należą przede wszystkim leki stosowane przeciw wirusowi HIV, leki stosowane w leczeniu padaczki, ryfampicyna, czyli antybiotyk stosowany w leczeniu gruźlicy płuc oraz gryzeofulwina, czyli antybiotyk przeciwgrzybiczny.
Stosowane informacje na temat czynników, które mogą mieć wpływ na zmniejszenie skuteczności przyjmowanych tabletek, każda pacjentka powinna otrzymać od swojego ginekologa podczas przepisywania leku.