Zasady profilaktyki raka szyjki macicy
Rak szyjki macicy jest jednym z najczęściej występujących nowotworów u kobiet nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Według statystyk każdego roku na świecie diagnozę choroby otrzymuje około pół miliona kobiet. W Polsce co roku taką przykrą diagnozę dostaje z kolei ponad 3000 kobiet. Szanse na całkowite wyzdrowienie i powrócenie do pełni zdrowia mają tylko te, u których raka udało się wykryć jeszcze na wczesnym etapie. Zbyt późna diagnoza jest niestety wyrokiem i nie daje dobrych perspektyw leczenia. W dzisiejszym wpisie na blogu naszego gabinetu ginekologicznego dokładniej przedstawiamy czynniki ryzyka zachorowania na raka szyjka macicy, objawy choroby oraz najważniejsze zasady profilaktyki.
Przyczyny powstawania raka szyjki macicy
Rak szyjki macicy to choroba, która rozwija się zazwyczaj bardzo długo i nie daje przy tym żadnych widocznych objawów. Z tego powodu jest szczególnie groźna. Przyczyna powstawania raka szyjki macicy jest tylko jedna: wirus brodawczaka ludzkiego HPV. Istnieje wiele rodzajów tego wirusa, nie każdy z nich jest rakotwórczy. Do zakażenia nim najczęściej dochodzi na skutek kontaktu płciowego z jej nosicielem. Rzadziej do zakażenia może dojść również na skutek kontaktu ze skórą nosiciela. Według badań, kontakt z jakimś typem wirusa brodawczaka ludzkiego mogło mieć w ciągu swojego życia nawet 80% kobiet aktywnych seksualnie. Zwiększenie ryzyka zachorowania następuje u kobiet, które wcześnie rozpoczęły aktywność seksualną oraz często zmieniają partnerów. Często jako czynniki zwiększonego ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy wskazywane są także wieloletnie palenie papierosów oraz niski status ekonomiczny.
We wczesnym etapie zachorowania nigdy nie widać żadnych objawów choroby. Pojawiają się one dopiero później np. w postaci pojawiającego się pomiędzy krwawieniami miesięcznymi lub po odbytych stosunkach krwawieniami, zwiększeniem obfitości oraz czasu trwania menstruacji, pojawieniem się krwawień już po menopauzie, bólami podczas stosunku czy obfitymi upławami. Jeżeli jednak dojdzie już do powstania takich objawów, wtedy zazwyczaj jest już za późno, żeby móc skutecznie wyleczyć chorobę. Dlatego też tak ważne jest stosowanie się do zasad profilaktyki raka szyjki macicy.
Zasady profilaktyki raka szyjki macicy
Rak szyjki macicy jest ciężki albo wręcz niemożliwy do wyleczenia w zaawansowanym stadium, ale na szczęście można go łatwo wykryć nawet w bardzo jeszcze wczesnej fazie rozwoju. Profilaktykę raka szyjki macicy dzieli się na dwa elementy: profilaktykę pierwotną, czyli szczepienia przeciwko HPV oraz profilaktykę wtórną, czyli regularne wykonywanie cytologii.
Profilaktyka pierwotna – szczepienia przeciw wirusowi HPV
W coraz większej liczbie miejsc na świecie, także w niektórych regionach Polski, powszechnie stosowana jest profilaktyka pierwotna raka szyjki macicy w postaci wykonywania serii szczepień przeciw wirusowi HPV. Szczepienia mają największą skuteczność u bardzo młodych dziewcząt w wieku 12-13 lat oraz u starszych kobiet, które nie zdążyły jeszcze rozpocząć współżycia. Ich zastosowanie pozwala w znacznym stopniu wyeliminować ryzyko zachorowania.
Profilaktyka wtórna – badania cytologiczne
W praktyce podstawowym sposobem profilaktyki raka szyjki macicy jest regularne wykonywanie cytologii. Badanie to umożliwia wykrycie choroby nawet w bardzo wczesnym stadium. Celem badania jest pobranie materiału komórkowego z szyjki macicy, który następnie jest przesyłany w formie wymazu do laboratorium, gdzie wykonywana jest jego mikroskopowa ocena. Cytologia umożliwia zdiagnozowanie nawet niewielkich nieprawidłowości w szyjce macicy. Nie zapobiega co prawda zachorowaniu, ale dzięki wczesnej diagnozie daje bardzo duże szanse na rozpoczęcie w pełni skutecznego leczenia. Według obowiązujących zaleceń, każda kobieta powinna wykonywać cytologię przynajmniej raz na 3 lata, a w przypadku stwierdzenia podwyższonego ryzyka zachorowania, nawet raz w roku. Badanie wykonuje się między 10. a 18. dniem cyklu.